Państwo w dzisiejszych czasach reguluje wiele kwestii związanych z życiem oraz codziennym funkcjonowaniem jego obywateli. Wspomniane kwestie związane są także z odpowiednimi zabezpieczeniami społecznymi, np. w zakresie zasiłku opiekuńczego. Obecnie, oprócz podstawowego zasiłku opiekuńczego, w związku z ogólnoświatową sytuacją dotyczącą COVID-19, na gruncie polskiego porządku prawnego został wprowadzony także tzw. dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – dla kogo i od kiedy?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy stanowi uzupełnienie zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten został wprowadzony już w marcu 2020 roku i od tego czasu był kilkukrotnie wydłużany – obecnie jest on przedłużony aż do 28 marca 2021 roku i prawdopodobnie, z uwagi na obecną sytuację związaną z pandemią, będzie on wydłużony na kolejne miesiące. Podstawowym celem dodatkowego zasiłku opiekuńczego (tak samo jak w przypadku ,,zwykłego” zasiłku opiekuńczego), jest zapewnienie środków pieniężnych osobie, która z powodu określonych przyczyn nie może w danym czasie wykonywać pracy albo innej działalności zarobkowej.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszom (np. Straży Granicznej, Straży Pożarnej, ABW oraz innym) w przypadku:
- zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo
- niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje określonym osobom i w razie konieczności sprawowania opieki nad konkretnymi osobami. Przysługuje on:
- rodzicom dzieci w wieku do lat 8;
- ubezpieczonym rodzicom dzieci w wieku:
- do 16 lat, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które posiadają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego;
- ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, którzy są zwolnieni od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.
Trzeba też pamiętać, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w każdym przypadku – nie ma do niego prawa osoba, jeśli drugi z rodziców dziecka jest w stanie zapewnić dziecku opiekę (np. kiedy jest on bezrobotny albo korzysta z urlopu rodzicielskiego czy też urlopu wychowawczego), a także w przypadku, gdy szkoła zapewni dziecku opiekę i rodzice skorzystają z takiej możliwości.
Wysokość zasiłku i proces składania wniosku
W kwestii wysokości zasiłku opiekuńczego oraz dodatkowego zasiłku opiekuńczego należy wskazać, że w przypadku obydwu tych zasiłków wygląda to identycznie – wynosi on 80% podstawy wymiaru zasiłku dla pracownika. Wypłacany jest on za każdy dzień, w którym sprawuje się opiekę, także za dni ustawowo wolne od pracy. W przypadku dodatkowego zasiłku opiekuńczego, za każdy dzień zwolnienia, nie wyłączając dni wolnych od pracy, przysługuje 1/30 tej kwoty. Podstawę wymiaru zasiłku dla pracowników stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu. Z tytułu otrzymanego dodatkowego zasiłku opiekuńczego należy się także rozliczyć podatkowo na koniec roku (w ramach PIT-36 albo PIT-37).
Jeśli chodzi zaś o proces otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, to konieczne w tym przypadku jest oświadczenie rodzica o sprawowaniu opieki nad dzieckiem (będące jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy). Taki wniosek należy złożyć u swojego płatnika składek (tj. pracodawcy lub zleceniodawcy). Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, a wzór oświadczenia jest na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Odpowiednie oświadczenie można złożyć na stronie internetowej PUE ZUS z użyciem wniosku ZAS-58. Należy wówczas zalogować się do posiadanego na portalu konta, wypełnienie oświadczenia (podanie danych m.in. o okresie sprawowania opieki, danych własnych oraz dzieci i numerze rachunku do wypłat) i wysłanie go drogą internetową. Należy jednak skorzystać z podpisu zaufanego, e-dowodu albo podpisu osobistego (trzeba posiadać czytnik NFC do e-dowodu oraz zainstalować na swoim komputerze odpowiednie oprogramowanie).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 870 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842 z późn. zm.).
